Tarımsal Arazilerin Mülkiyetinin Devrine İlişkin Yönetmelik" Resmi Gazetenin bugünkü sayısında yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yönetmeliğe göre, tarımsal arazilerin gelir değeri, değerleme tarihinde, arazilerin optimum koşullarda işletilmesi halinde elde edilecek yıllık ortalama net gelirine göre hesaplanacak.
Üretim dönemlerine ait gayrisafi üretim değerlerinin hesaplanmasında, çiftçi eline geçen ürün fiyatlarıyla verimler dikkate alınacak. Çiftçi eline geçen ürün fiyatlarında Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verileri esas alınacak.
Değerleme yapılan yıl içinde çiftçi eline geçen ürün fiyatlarıyla ürünlerin son 5 yıllık verim ortalamaları çarpılarak araziden elde edilen yıllık ortalama gayrisafi üretim değeri hesaplanacak.
Değerleme yapılan üretim dönemi için Bakanlık il ve ilçe müdürlüklerince belirlenecek bölgede yetiştirilen hakim ürünler için yapılan ortalama yıllık üretim masraflarının yıllık ortalama gayrisafi üretim değerinden çıkartılması sonucu arazinin yıllık ortalama net geliri tespit edilecek. Tespit edilen yıllık ortalama net gelirin 20 yılla çarpılması sonucu oluşan değer, tarımsal arazilerin gelir değeri sayılacak.
Sınırdaş tarımsal araziler ekonomik bütünlük teşkil edecek
Tarımsal araziler belirlenen yeter gelirli tarımsal arazi büyüklüklerinin altında bölünemeyecek. Yeter gelirli tarımsal arazi büyüklüklerinin hesaplanmasında, aynı kişiye ait ve Bakanlıkça aralarında ekonomik bütünlük bulunduğu tespit edilen tarım arazileri birlikte değerlendirilecek.
Aynı kişiye ait tarımsal araziler arasındaki ekonomik bütünlük olup olmadığının tespiti çeşitli kriterlere göre belirlenecek.
Örtü altı tarım arazilerinde 1 dekar, dikili tarım arazilerinde 5 dekar, sulu ve kuru tarım arazilerinde 10 dekarın altında olan tarım arazileri ekonomik bütünlük arz etmeyecek. Aynı kişiye ait sınırdaş olmayan tarım arazilerinin aralarındaki mesafe 10 kilometreden az ve örtü altı tarım arazilerinde 1 dekar, dikili tarım arazilerinde 5 dekar, sulu ve kuru tarım arazilerinde 10 dekarın üzerinde ise bu araziler arasında ekonomik bütünlük bulunduğu kabul edilecek.
Mülkiyeti aynı kişiye ait, sınırdaş olan tarımsal arazilerin ekonomik bütünlük teşkil ettiği kabul edilecek. Aynı kişiye ait tarımsal arazilerden birinin veya birkaçının paylı olması durumunda kişinin tarım arazisi içindeki pay miktarı dikkate alınarak ekonomik bütünlük değerlendirmesi yapılacak.
Taşınmaz malikinin aynı ilçe sınırları içinde tarımsal nitelikli tek arazisi olması durumunda bu taşınmazın devri yapılabilecek.
Taşınmaz malikinin aynı ilçe sınırları içinde birden fazla tarımsal arazisinin bulunması durumunda bu arazilerin tamamının mülkiyeti devir işlemine konu olması halinde bu taşınmazların devri yapılabilecek. Ekonomik bütünlük arz eden tarımsal arazilerde, yeter gelirli tarımsal arazi büyüklüklerinin üzerinde olan ve yeter gelirli arazi büyüklüklerinin altında ifraz gerektirmeyen arazilerin devrine izin verilecek. Paylı tarım arazilerinde, payın tamamının bir veya birden fazla paydaşa devri halinde bu arazilerin devrine izin verilecek.
Arazinin parasal değeri yeniden hesaplanacak
Mirasa konu tarımsal arazi ve yeter gelirli tarımsal arazilerde mülkiyetin devri esas kabul edilecek. Ehil mirasçının belirlenmesinde hesaplama sonucunda 50 puan ve yukarısına sahip olan mirasçı veya mirasçılar ehil mirasçı sayılacak.
Yeter gelirli tarımsal arazi mülkiyetinin mirasçılardan birine devredilmesinden itibaren 20 yıl içinde bu arazilerden tamamının veya bir kısmının tarım dışı kullanım nedeniyle değerinde artış meydana gelmesi durumunda devir tarihindeki arazinin parasal değeri tarım dışı kullanıma izni verilen tarihe göre yeniden hesaplanacak. Bulunan değerle arazinin tarım dışı kullanım nedeni ile oluşan yeni değeri arasındaki fark, diğer mirasçılara payları oranında arazinin mülkiyetini devralan mirasçı tarafından ödenecek.
Sulh hukuk hakimi, mülkiyetin devrini uygun bulduğu mirasçıya, diğer mirasçıların miras paylarının bedelini mahkeme veznesine depo etmek üzere 6 aya kadar süre verecek. Mirasçı tarafından talep edilmesi halinde 6 aya kadar ek süre verilebilecek. Belirlenen süreler içinde bedelin depo edilmemesi ve devir hususunda istekli başka mirasçı bulunmaması durumunda sulh hukuk hakimi, tarımsal arazinin veya yeter gelirli tarımsal arazinin açık artırmayla satılmasına karar verecek.
Kendisine yeter gelirli tarımsal arazi mülkiyeti devredilen mirasçılardan, diğer mirasçıların paylarının karşılığını öz kaynaklarıyla ödeyemeyecek durumda olanların bu ödemeleri gerçekleştirmek için bankalardan kullanacakları kredilere Bakanlığın ilgili yıl bütçesine bu amaçla konulacak ödenekten karşılanmak üzere faiz desteği verilebilecek. Verilecek kredi miktarı diğer mirasçıların payları karşılığı tutarın toplamından fazla olamayacak. Tarımsal arazi malikleri sahibi oldukları arazilerinin tamamını elden çıkarmak suretiyle tarımsal faaliyetine son verebilecek.