TarimsalPazarlama.com

Kuruyemiş ürünlerinde yaşanan fiyat artışı hız kesmiyor. Geçen yılki kuraklık, don ve dolu gibi doğal afetlerin sektöre etkisi katlanarak artıyor. Son bir yılda fiyatı iki kat artan Kuruyemişteki yükseliş devam ediyor. Kuruyemişin ana kalemleri olan fındık, fıstık, ceviz, badem, kayısı, incir gibi ürünlerde fiyat artışları rekor düzeye ulaştı. Bazı ürünlerdeki artış, yüksek rekolte beklentisine rağmen durdurulamıyor. En dikkat çekici artış, fındık ve yer fıstığında yaşanıyor. Fıstığın fiyatı, son bir ayda 9 liradan 20 liraya fırladı. Fındıktaki artış da yüksek rekolte beklentisine rağmen yükselmeye devam ediyor; o da 68 liradan 80 liraya yükseldi. Antep fıstığı 60-65 liraya, badem 50-54 liraya, kuru kayısı 40-44 liraya satılıyor. Ceviz içi ise 80 lira. Geçen sene 4-5 liraya satılan kuru incirin fiyatı da 18-19 liraya çıktı.

Can Kardeşler Kuruyemiş Satış ve Pazarlama Müdürü Velit Can stokların azalması, döviz kurları, rekoltedeki düşüş beklentisi, çiftçinin üretimi bırakması ve tekelciliğin fiyatları artırdığını söyledi. Geçen sene kayısı ve fındığı don vurduğunu, Antep fıstığının ise kuraklıktan etkilendiğini hatırlatan Can, “Bu ürünlerde yüzde 80-90 oranlarında rekolte kaybı yaşandı. Geçen sene toptan 4-5 liraya aldığımız kuru incir, şu anda 22-23 liraya çıktı. İncirde fiyatların artması, mahsulün az olması ve kalitenin bozulmasından kaynaklandı. Kayısı ise kuru meyvedeki artışı tetikledi. Don vurması sonucu kuru kayısı fiyatları rekor düzeyde artarak, 15 liradan 45 liraya çıktı. Şu anda sarı kayısı 34 liraya, gün kurusu 44 liraya satılıyor.” dedi.

STOKLAR AZALDI FINDIK ZİRVE YAPTI

Fındıktaki sıkıntının devam ettiğine dikkat çeken Can Kardeşler Kuruyemiş Satış ve Pazarlama Müdürü Velit Can, “Geçtiğimiz yıl don vurması sonucu ürün azalmıştı. Şimdi stokların azalmasıyla fındık zirve yaptı. Bir ay önce 68 lira olan fındığın perakende satış fiyatı 80 liraya yükseldi. Bu sene fındıkta iyi bir rekolte bekleniyor. Yeni mahsulün çıkmasıyla fiyat bir miktar gerileyebilir. Dünya tüketimini karşılayacak fındık üretiyoruz ama ülkemizde fındık sıkıntısı çekilmesi düşündürücü.” dedi. Sorunun tarım politikasının yenilenmemesi olduğunu belirten Can, çiftçinin maliyetlerin artması ve yeterince desteklenmediğinden dolayı artık üretime rağbet göstermediğini kaydetti. Can, bu durumun birçok üründe de rekolte düşmesine sebep olduğunu söyledi.

Antep fıstığında bu sene mahsulün iyi olduğunu, fiyatlarda düşüş beklendiğini aktaran Can, yer fıstığındaki artışa da dikkat çekti. Yer fıstığının bir anda yükselişe geçtiğini kaydeden Can, “Yeni mahsulün çıkması ve sezon ortasında olmamıza rağmen yer fıstığı, 9 liradan 20 liraya yükseldi. Mısır ve İran'dan yüklü miktarlarda fıstık geliyor. Stokların düştüğü söyleniyor ancak fıstık fiyatlarının yükselmesinde tekelciliğin de ciddi etkisi var. Fıstık tedarikinin birkaç kişinin elinden olması, fiyatlar üzerinde olumsuz etki yapıyor.” diye konuştu.

CEVİZ 80 LİRAYI BULDU

Birçok ürünün en iyisini yetiştirmemize rağmen dışa bağımlıyız. Bu örneklerden biri olan badem ve cevizin de fiyatı arttı. Döviz kurunun da etkisiyle ceviz 80 lirayı buldu, geçen sene 48 liradan satılıyordu. Badem ise 36-38 liradan, 50-54 liraya yükseldi. Dolar kurundaki 10 kuruşluk yükseliş, çerez fiyatlarına 4-5 lira artış olarak yansıyor. Velit Can'ın verdiği bilgiye göre kabak çekirdeği üretiminde biraz artış var.

Çobanoğlu Kuruyemiş İşletmecisi Bülent Çoban da fındıktaki artışın serbest piyasa ile önlenebileceğini iddia etti. Üreticinin destekleme payının yükseltilip piyasanın serbest bırakılması gerektiğini ifade eden Çoban, “Bu uygulama, 2005-2007 yılları arasında yapıldı. Devlet fındık almadı, piyasadan elini çekti. Üç sene alım yapmadı. Hem Karadeniz büyük bir atak yaptı hem de vatandaş fındığı ucuza yedi. O zaman birinci kalite fındığı 7 liraya alıp 10 liraya satıyorduk. Leblebi 8 lira, fındık 10 liraydı.” diye konuştu.